KE: Ogrniczenie pestycydów o połowę do 2030 roku

Warto nauczyć się czytać tego typu komunikaty pomijając miłe słowa, w które obfitują. Każdy organ zarządzający, czy to Komisja Europejska czy jakikolwiek rząd przede wszystkim chwali siebie.

Co zakomunikowano nam tym razem?

 - Nowe przepisy dotyczące pestycydów chemicznych zmniejszą ślad środowiskowy unijnego systemu żywnościowego, zapewnią ochronę zdrowia i dobrostan u obywateli i pracowników rolnych, a także pomogą złagodzić straty gospodarcze, które już odnosimy w związku z pogarszającą się jakością gleb i spadkiem liczebności owadów zapylających wynikającym ze stosowania pestycydów - przekonuje Komisja Europejska.

Zdaniem KE, obowiązujące obecnie przepisy dyrektywy w sprawie zrównoważonego stosowania pestycydów okazały się niewystarczająco rygorystyczne i były nierównomiernie wdrażane. Ponadto poczyniono niewystarczające postępy w zakresie stosowania integrowanej ochrony roślin, a także innych alternatywnych podejść. 

- Pestycydy chemiczne szkodzą zdrowiu ludzi i są przyczyną spadku różnorodności biologicznej na użytkach rolnych. Zanieczyszczają one powietrze, wodę i szerzej pojęte środowisko - twierdzi Komisja Europejska.

Proponowane są następujące przepisy:

• prawnie wiążące cele na szczeblu UE i szczeblu krajowym polegające na ograniczeniu do 2030 r. o 50 proc. stosowania pestycydów chemicznych i związanego z nimi ryzyka oraz stosowania bardziej niebezpiecznych pestycydów. Państwa członkowskie określą własne krajowe cele w zakresie ograniczenia stosowania pestycydów w ramach określonych parametrów, aby zapewnić osiągnięcie ogólnounijnych celów. 
• Nowe rygorystyczne przepisy dotyczące przyjaznego dla środowiska zwalczania agrofagów: Nowe środki zagwarantują, że wszyscy rolnicy i inni profesjonalni użytkownicy pestycydów będą stosować integrowaną ochronę roślin, w ramach której najpierw rozważa się alternatywne środowiskowe metody ochrony roślin przed agrofagami i ich zwalczania, zanim pestycydy chemiczne będą mogły zostać zastosowane jako środek ostateczny.  Środki te obejmują również obowiązek prowadzenia dokumentacji przez rolników i innych użytkowników profesjonalnych. Ponadto państwa członkowskie muszą ustanowić przepisy dotyczące poszczególnych upraw, określające alternatywne – w stosunku do pestycydów chemicznych – środki ochrony roślin. 
• zakaz stosowania wszystkich pestycydów na obszarach wrażliwych. Stosowanie wszystkich pestycydów będzie zabronione w takich miejscach jak: miejskie tereny zielone, w tym parki publiczne lub ogrody, place zabaw, szkoły, tereny rekreacyjne lub sportowe, publiczne szlaki i obszary chronione sieci Natura 2000 oraz wszelkie obszary wrażliwe pod względem ekologicznym, które mają być objęte ochroną na potrzeby zagrożonych owadów zapylających. Nowe przepisy sprawią, że pestycydy chemiczne znikną z naszego najbliższego otoczenia w życiu codziennym.

Prawo o odbudowie zasobów przyrodniczych ma na celu naprawę szkód wyrządzonych środowisku naturalnemu w Europie do 2050 r.

Prawo to zwiększy zakres wprowadzonych dotychczas środków odbudowy zasobów przyrodniczych, takich jak przywracanie przyrody do stanu pierwotnego, przywracanie drzewostanu, przywracanie przyrody do miast lub usuwanie zanieczyszczeń, aby wzmocnić kondycję przyrody. Odbudowa zasobów przyrodniczych nie jest równoznaczna z ich ochroną i nie prowadzi automatycznie do zwiększenia liczby obszarów chronionych. 

- Jednym z głównych priorytetów będą ekosystemy o największym potencjale w zakresie usuwania i składowania dwutlenku węgla oraz zapobiegania klęskom żywiołowym, takim jak powodzie, lub ograniczania ich skutków. - informuje Komisja Europejska.

Proponowane cele obejmują między innymi:

• odwrócenie tendencji spadkowej populacji owadów zapylających do 2030 r. i zwiększenie populacji tych owadów od tego roku;
• w ekosystemach rolnych ogólny wzrost różnorodności biologicznej oraz pozytywną tendencję w odniesieniu populacji motyli występujących na użytkach zielonych, ptaków krajobrazu rolniczego, zasobów węgla organicznego w glebach mineralnych gruntów uprawnych oraz elementów krajobrazu o dużej różnorodności na użytkach rolnych;
• rekultywację i ponowne nawadnianie osuszonych torfowisk wykorzystywanych w rolnictwie i w miejscach wydobycia torfu;
• w ekosystemach leśnych ogólny wzrost różnorodności biologicznej i pozytywną tendencję w zakresie łączności leśnej, drewna posuszowego, nierównomiernego starzenia się lasów, ptaków leśnych i zasobów węgla organicznego;

Prawo o odbudowie zasobów przyrodniczych wymagałoby od państw członkowskich opracowania krajowych planów odbudowy w ścisłej współpracy z naukowcami, zainteresowanymi stronami i społeczeństwem. 

Wspieranie transformacji:

W pakiecie kluczowych strategii politycznych przewidziane jest wsparcie rolników i innych użytkowników w przechodzeniu na bardziej zrównoważone systemy produkcji żywności, w tym:

• ustanowienie w przepisach nowej wspólnej polityki rolnej rekompensaty za wszelkie poniesione przez rolników koszty związane z wdrażaniem nowych przepisów w pięcioletnim okresie przejściowym;
• zintensyfikowanie działań na rzecz zwiększenia na rynku gamy alternatywnych rozwiązań biologicznych i rozwiązań niskiego ryzyka;
• badania i rozwój w ramach unijnych programów „Horyzont 2020” wspierających nowe technologie i techniki, w tym rolnictwo precyzyjne oraz

• plan działania na rzecz rolnictwa ekologicznego służący osiągnięciu celów dotyczących pestycydów w ramach strategii „od pola do stołu”.

Wkład w transformację wniosą również wniosek w sprawie danych na temat zrównoważoności gospodarstw rolnych oraz zmiany na rynku w odniesieniu do rolnictwa precyzyjnego, takie jak opryskiwacze wykorzystujące lokalizację geoprzestrzenną i techniki rozpoznawania agrofagów.

- Nadszedł czas, by zmienić sposób stosowania pestycydów w UE. Chodzi tu o zdrowie obywateli i naszej planety. Dzięki temu wnioskowi spełniamy oczekiwania obywateli oraz wywiązujemy się z zobowiązań podjętych w ramach strategii „od pola do stołu” do budowy bardziej zrównoważonego i zdrowego systemu produkcji żywności. Musimy ograniczyć stosowanie pestycydów chemicznych, aby chronić gleby, powietrze i żywność, a ostatecznie zdrowie obywateli - powiedziała  Stella Kyriakides , komisarz ds. zdrowia i bezpieczeństwa żywności.

Ponieważ komunikat jest długi, a zmiany założone przez Komisję Europejską są wręcz rewolucyjne, do sprawy będziemy powracać w najbliższych dniach. Na razie warto spytać najstarszych mieszkańców wsi, jak niegdyś uprawiało się zboża i zwalczało się chwasty, bo... chyba do tego zmierzamy.