Europejski Zielony Ład to wyzwanie dla polskich producentów rzepaku

IOR-PIB udostępnił ekspertyzę w sprpawie uprawy rzepaku. Opracowanie powstało pod kierunkiem prof. Marka Mrówczyńskiego. Ekspertyzę udostępnia Polskie Stowarzyszenie Producentów Oleju. Opracowanie nosi tytuł: „Zwiększenie efektywności integrowanej ochrony rzepaku ozimego zgodnie z założeniami Europejskiego Zielonego Ładu”

- W Polsce rzepak ozimy jest najważniejszą rośliną oleistą, a powierzchnia jego zasiewów wzrasta i wynosi prawie 1 mln ha. Zmiany agroklimatyczne, uproszczenia w technologiach produkcji oraz duża powierzchnia zasiewów wpływają na wzrost znaczenia gospodarczego agrofagów, czyli chorób, chwastów i szkodników. W Polsce występuje prawie 100 agrofagów, z czego do najważniejszych  zaliczyć należy 15 szkodników, 8 patogenów i 10 gatunków chwastów. Wprowadzenie od 1 stycznia 2014 r. w całej Unii Europejskiej obowiązku stoso­wania integrowanej ochrony roślin przyczyniło się do obniżenia stosowania w rze­paku ozimym środków ochrony roślin z 1,97 kg/ha substancji czynnych do 1,74 kg/ha. Aktualnie najwięcej używa się herbicydów, czyli 0,92 kg/ha, następnie fungicydów – 0,45, a najmniej insektycydów, bo tylko 0,28 kg/ha. Średnio w Pol­sce na wszystkie uprawy stosuje się 2,5 kg/ha, natomiast w całej UE 3,5 kg/ha substancji czynnych - czytamy w słowie wstępnym do opracowania autorstwa prof. dr hab. Marka Mrówczyńskiego, dyrektora IOR-PIB.

Całość to prawie 120 stron twardych danych. Zacznijmy od tych najbardziej oczywistych: W ramach Zielonego Ładu Komisja Europejska 20 maja 2020 r. przyjęła dwie Strategie „Od pola do stołu” oraz „Na rzecz bioróżnorodności”. W tych strategiach określono, że stosowanie środków ochrony roślin w ciągu dziesięciu lat powinno zostać zmniejszone o 50%, natomiast nawożenie zostanie ograniczone o 20%. Aktualnie UE opracowuje przepisy wykonawcze, które dokładnie określają wymagania dla poszczególnych producentów rolnych i ogrodniczych.
Zużycie środków ochrony roślin w Polsce oraz całej UE przeliczane jest na ilość kg/ha substancji czynnych (s.cz.) środków ochrony roślin (ś.o.r.) i dlatego jest porównywalny pomiędzy krajami. - pisaliśmy o tym w lutym 2021 - KLIK.

Średnio w UE zużywa się 3,5 a w Polsce tylko 2,5 kg/ha s.cz., natomiast najwięcej w Holandii – 8, we Włoszech – 6,5, w Niemczech 4,5 a we Francji i Hiszpanii po 4 kg/ha. Mniej od Polski używa tylko kilka państw: Belgia, Bułgaria, Chorwacja, Czechy, Dania, Litwa, Łotwa i Słowacja. W Polsce najniższe zużycie ś.o.r. ma miejsce w produkcji roślin rolniczych, które wynosi około 0,5 kg/ha w uprawie owsa, jęczmienia jarego, pszenicy jarej i mieszanek zbożowych. Ponad 1,3 kg/ha stosuje się do ochrony pszenicy ozimej. W ochronie rzepaku ozimego zużywa się w Polsce 1,74 kg/h tylko substancji czynnych, z czego 0,92 kg/h herbicydów, 0,45 kg/h fungicydów, 0,28 kg/h insektycydów oraz 0,09 kg/h s.cz. regulatorów wzrostu i rozwoju. Więcej zużywa się do ochrony ziemniaka, bo 3,5 kg/ha oraz buraka cukrowego – 2,6. Uprawy ogrodnicze a szczególnie sady jabłoniowe wymagają stosowania około 10 kg/ha, ale w innych czołowych krajach, które są największym producentem jabłek np. USA przekracza nawet 13 kg/ha. Strategia KE „Od pola do stołu” zakłada zmniejszenie o 50% zużycia ś.o.r. w UE.

- Zgodnie z wnioskami najnowszej ekspertyzy Instytutu Ochrony Roślin – Państwowego Instytutu Badawczego, dedykowane rolnictwu strategie Komisji Europejskiej proponowane w ramach Europejskiego Zielonego Ładu stawiają nowe, trudne wyzwania przed polskimi producentami rzepaku. Realizacja celów koncepcji „Od pola do stołu” bez utraty efektywności i spadku plonowania rzepaku w Polsce musi więc zostać wsparta nowymi narzędziami pomocowymi opracowywanymi obecnie przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi w ramach krajowego Plan Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027 - informuje PSPO.