Jak UE chce zwiększać produkcję ekologiczną?

Plan rozwoju rolnictwa ekologicznego to część Europejskiego Zielonego Ładu, który zajmuje centralne miejsce w programie politycznym Komisji Europejskiej. Jej głównym celem jest zrównoważona, neutralna dla klimatu Europa do 2050 r. Zauważmy, że - jak napisane jest w opublikowanym dokumencie - jest to program POLITYCZNY.

Zwiększenie areału upraw ekologicznych jest jedną z najważniejszych części planu.

- Powierzchnia upraw ekologicznych wzrosła o prawie 66% w ciągu ostatnich 10 lat - z 8,3 mln hektarów w 2009 r. Do 13,8 mln hektarów w 2019 r. - zauważa Komisja Europejska. -Obecnie stanowi 8,5% całkowitej „użytkowanej powierzchni rolnej” UE. Wzrostowi powierzchni towarzyszy znaczny wzrost sprzedaży detalicznej. Ich wartość podwoiła się w ciągu ostatnich 10 lat, z około 18 miliardów euro w 2010 roku do ponad 41 miliardów euro w 2019 roku.

Jak czytamy w ogłoszonym dokumencie, rolnictwo ekologiczne odgrywa kluczową rolę w odbudowie Europy, która powinna być ekologiczna i cyfrowa, poprzez zwiększenie dochodów na obszarach wiejskich. Generalnie obejmuje krótsze łańcuchy dostaw i daje możliwości drobnym rolnikom, wzmocnione przez nowe przepisy wprowadzone w rozporządzeniu 2018/848 w sprawie produkcji ekologicznej. Komisja określiła cel „co najmniej 25% gruntów rolnych UE przeznaczonych na rolnictwo ekologiczne oraz znaczny wzrost akwakultury ekologicznej do 2030 r.”.

- Wszystkie państwa członkowskie powinny wyjaśnić, w jaki sposób zamierzają przyczynić się do osiągnięcia ogólnounijnego celu poprzez ustalenie krajowej wartości udziału obszaru rolnictwa ekologicznego do 2030 r., mając na uwadze różne punkty wyjścia - informuje KE. - Aby zapewnić powodzenie swoich krajowych planów działania w zakresie ekologii, państwa członkowskie powinny zbudować odpowiednie zdolności do ich wdrażania. Komisja będzie monitorować postępy państw członkowskich w osiąganiu ich celów krajowych.

Jakie zalety widzi Komisja Europejska w zwiększeniu areału rolnictwa ekologicznego?

- Grunty uprawiane metodami ekologicznymi mają o około 30% większą bioróżnorodność niż grunty uprawiane tradycyjnie. Na przykład rolnictwo ekologiczne jest korzystne dla zapylaczy. Rolnicy ekologiczni nie mogą stosować nawozów syntetycznych i mogą stosować jedynie ograniczoną gamę pestycydów chemicznych. Ponadto stosowanie GMO i promieniowania jonizującego jest zabronione, a stosowanie antybiotyków jest surowo ograniczone - zauważa komisja.

Przeciętny Europejczyk wydaje średnio około 84 EUR rocznie na produkty ekologiczne14, roczne spożycie produktów ekologicznych na mieszkańca różni się znacznie w poszczególnych państwach członkowskich i waha się od 344 EUR do 1 EUR. Z danych, które podczas Dialogu Obywatelskiego prezentował Janusz Wojciechowski, komisarz ds. rolnictwa wynika, że przeciętny Polak w roku wydaje 4 euro na biożywność...

W opublikowanym dokumencie KE wskazuje, że zamierza gromadzić dane wskazujące na korzyści z uprawy ekologicznej i promować bio-żywność z eko-listkiem.

• Jednym z celów jest promowanie ekologicznych stołówek i zwiększanie wykorzystania zielonych zamówień publicznych - na przykład tak, jak robi to Kopenhaga, która jest jest pierwszym miastem, które osiągnęło w 100% ekologiczne publiczne stołówki, zaopatrywane przez około 25 000 hektarów ekologicznej ziemi uprawnej, głównie wokół miasta. Wiedeń posiada sieć ekologicznych ogrodów miejskich o powierzchni około 860 ha, które zaopatrują również stołówki publiczne, w szczególności żłobki. Rzym serwuje około 1 miliona ekologicznych posiłków dziennie w publicznych stołówkach.
• Wzmocnienie systemów szkół ekologicznych - pod tą nazwą kryje się połączenie dzieci z rolnictwem i nauka zdrowych nawyków żywieniowych, zachęcając w ten sposób do zdrowej diety
• Zapobieganie oszustwom w branży spożywczej i wzmacnianie zaufania konsumentów - tu sukces produktów ekologicznych pod względem rozwoju rynku i preferencji konsumentów zależy od zaufania konsumentów do logo ekologicznego UE i jego systemu kontroli. Nieuczciwe zachowanie i celowe naruszenia przepisów ekologicznych mogą zaszkodzić zaufaniu konsumentów do produktów ekologicznych.
• Poprawa identyfikowalności żywności - renoma sektora ekologicznego opiera się na możliwości śledzenia produktów ,,od stołu do pola''.

Technologie cyfrowe mogą pomóc w oznaczaniu, śledzeniu, lokalizowaniu i udostępnianiu danych dotyczących produktów, a Komisja pracuje nad rozwiązaniami, takimi jak paszporty cyfrowe. Sektor ekologiczny mógłby skorzystać na zastosowaniu nowych technologii, w szczególności ze względu na coraz bardziej złożone łańcuchy wartości i potrzebę przejrzystości. Sztuczna inteligencja, łańcuch bloków i podobne technologie mogą pomóc wzmocnić certyfikację ekologiczną, w szczególności poprzez zapewnienie przejrzystości w łańcuchu dostaw i identyfikowalności produktów, przyczyniając się do zaufania konsumentów.

Wprowadzenie zwiększonego areału rolnictwa ekologicznego ma mieć także wsparcie finansowe. KE informuje o wprowadzeniu wsparcia finansowego na przestawienie ich gospodarstw na produkcję ekologiczną.

- Rolnictwo ekologiczne jest szczegółowo omówione w zaleceniach skierowanych do państw członkowskich w sprawie dziewięciu szczegółowych celów WPR. W tych zaleceniach Komisja Europejska zwraca się do państw członkowskich o ustalenie wyraźnych krajowych wartości docelowych obszarów ekologicznych, biorąc pod uwagę ich specyficzną sytuację i powyższe zalecenia. Komisja będzie wspierać pomoc techniczną dla rolników w całej UE w ramach WPR po 2020 r., aby zachęcić do stosowania rolnictwa ekologicznego - informuje KE.

Komisja zapowiada także wzmocnienie lokalnego i drobnego przetwarzania oraz wspieranie krótkiego obiegu handlowego, poprawę hodowli zwierząt zgodnie z zasadami rolnictwa ekologicznego i wzmocnienie organicznej akwakultury.

A co z ochroną roślin?

- Ustawodawstwo ekologiczne zezwala na stosowanie określonego zestawu środków ochrony roślin o mniejszym wpływie na środowisko i glebę. Jednak niektóre substancje szkodzą faunie glebowej i po przedostaniu się do wód gruntowych mogą zagrozić gatunkom wodnym. Dlatego ważne jest, aby nadal poszukiwać sposobów wycofywania lub zastępowania spornych surowców w rolnictwie ekologicznym, takich jak miedź, oraz opracowywania alternatyw dla tych produktów, aby umożliwić rolnikom ekologicznym ochronę upraw - czytamy w dokumencie.

Jak wynika z przedstawionego politycznego planu - wiele zmian dopiero przed nami. Niewątpliwie, żyjemy w ciekawych czasach. Jak wprowadzanie Europejskiego Zielonego Ładu będzie wyglądało w praktyce? - zaczniemy przekonywać się niebawem.