Małe gospodarstwa na start

źródło: pixabay.com

W strukturze polskich gospodarstw rolnych zdecydowaną większość stanowią gospodarstwa małe lub nawet bardzo małe. Ich właściciele nie są w stanie utrzymać się jedynie z przychodów pochodzących z tego gospodarstwa, dlatego zazwyczaj są oni tzw. dwuzawodowcami.  Jednocześnie małe gospodarstwa mają ograniczone możliwości rozwoju, ze względu na niskie dochody i słabą pozycję konkurencyjną w stosunku do pozostałych producentów rolnych. W trosce o poprawę struktury polskiego rynku rolnego stworzono możliwość przekazania małych gospodarstw w celu powiększenia innych, już funkcjonujących.

Pomoc będzie udzielana w ramach poddziałania „Płatności na rzecz rolników kwalifikujących się do systemu dla małych gospodarstw, którzy trwale przekazali swoje gospodarstwo innemu rolnikowi”, a wysokość rekompensaty wynosi 120% kwoty płatności dla małych gospodarstw, która była wypłacona w 2015 r, pomnożona przez ilość lat pozostałych do 2020 r., czyli dla gospodarstw przekazanych w 2019 roku będzie to dwukrotność powyższej kwoty.

Przekazanie gospodarstwa to sytuacja dotycząca dwóch stron: przekazującego i przejmującego. Aby przekazujący gospodarstwo rolnik mógł otrzymać płatność, każdy z uczestników tej „transakcji” musi spełniać konkretne warunki.

Wymagania dotyczące przekazującego gospodarstwo:

Zgodnie z wytycznymi przekazać gospodarstwo i ubiegać się o pomoc może osoba fizyczna, pełnoletnia, wpisana do ewidencji producentów, która uczestniczy w systemie dla małych gospodarstw.

Rolnikami uczestniczącymi w systemie dla małych gospodarstw są rolnicy, którzy zostali włączeni do tego systemu w 2015 r. Rolników tych nie dotyczy:

• obowiązek realizacji praktyk zazielenienia bez utraty prawa do uzyskania płatności za zazielenienie,
• kontrola w ramach zasady wzajemnej zgodności,
• z ewentualne kary administracyjne z tytułu tzw. niezgłoszenia wszystkich działek rolnych w gospodarstwie. 

W bieżącym roku  można było wystąpić z systemu dla małych gospodarstw, co oznaczało rezygnację z wymienionych zwolnień, ale dało możliwość wnioskowania w ramach dopłat bezpośrednich o kwotę wyższą niż 1250 euro, która ustalona została jako maksymalna dla gospodarstw w systemie. Taką decyzję podejmowali rolnicy, których gospodarstwa rozwinęły się w ostatnim okresie i możliwe do uzyskania dopłaty zaczęły już u nich przekraczać graniczną kwotę.

Trwale i w całości

Przekazując małe gospodarstwo należy przekazać wszystkie działki rolne i wszystkie posiadane zwierzęta. Wymóg ten dotyczy odrębnej własności rolnika ale również działek będących współwłasnością, zarówno małżeńską jak i z innymi osobami. Jeżeli w skład przekazywanego gospodarstwa wchodzą grunty stanowiące współwłasność, wówczas do wniosku należy dołączyć oświadczenia wszystkich współposiadaczy, w których wyrażają oni zgodę na udział Przekazującego w działaniu „Płatności na rzecz rolników kwalifikujących się do systemu dla małych gospodarstw, którzy trwale przekazali swoje gospodarstwo innemu rolnikowi.

Wymóg przekazania całości gruntów dotyczy gruntów rolnych, nie ma obowiązku przekazywania gruntów leśnych (oznaczonych w ewidencji gruntów symbolem Ls), gruntów zadrzewionych i zakrzewionych (symbol Lz) oraz gruntów zabudowanych i zurbanizowanych oznaczonych w ewidencji jako B.

Ponadto przekazujący rolnik może pozostawić sobie do 0,5 ha gruntów rolnych, z tym że prowadzona na nich w przyszłości działalność może służyć jedynie zaspokojeniu własnych potrzeb.

Przekazując gospodarstwo należy to zrobić w sposób trwały czyli sprzedać lub podarować. W każdym przypadku jedyną formą przekazania jest umowa sprzedaży lub umowa darowizny zawarta w formie aktu notarialnego.

Im więcej, tym lepiej

Pomoc przyznawana jest wg kolejności, na podstawie przyznanych punktów. O ich ilości decyduje między innymi wielkość przekazywanego gospodarstwa: do 3 ha – 1 pkt, 3-6 ha – 2 pkt, powyżej 6 ha 5 pkt.

Bez działalności rolniczej i bez KRUS

Kolejne warunki nakazują aby przekazujący gospodarstwo nie prowadził już działalności rolniczej przez co najmniej 5 lat od daty przekazania gruntów. Na ten warunek powinni szczególnie zwrócić uwagę ci rolnicy, którzy posiadają grunty zakwalifikowane jako inne niż rolne (np. leśne lub zadrzewione), nie przekażą ich rolnikowi przejmującemu (bo nie ma takiej konieczności), a faktycznie prowadzą na nich działalność rolniczą.

Ostatnim, ważnym warunkiem jest, że po przekazaniu gospodarstwa rolnik nie będzie podlegał ubezpieczeniu w KRUS. Natomiast jeżeli przekazujący ma ustalone prawo do emerytury, będzie mógł z tego świadczenia korzystać.

Wymagania dotyczące przejmującego gospodarstwo:

Gospodarstwo rolnika będącego w systemie małych gospodarstw może zostać przekazane innemu rolnikowi, bez względu na jego status prawny (osoba fizyczna, osoba prawna, jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej), pod warunkiem, że prowadzi on działalność rolniczą na terenie naszego kraju.

Ważna jest wielkość gospodarstwa przejmującego grunty

Gospodarstwa powiększone w wyniku przejęcia gruntów muszą osiągnąć powierzchnię równą co najmniej średniej powierzchni gospodarstwa rolnego w kraju (10,81 ha), natomiast wielkość gospodarstw położonych w województwach, w których średnia gospodarstwa jest większa od średniej krajowej, w wyniku przejęcia przekazywanych gruntów musi przekroczyć średnią wojewódzką.

Wielkość gospodarstwa przejmującego grunty ma wpływ na ilość punktów przy ustalaniu kolejności przyznania pomocy. Im mniejsze gospodarstwo przejmujące, tym większą ilość punktów otrzyma: do 5 ha – 3 pkt, 5-10 ha – 2 pkt, powyżej 10 ha – 1 pkt.

Ze względu na to, że wielkość gospodarstwa, zarówno przekazywanego jak i przejmującego, ma zasadnicze znaczenie przy ustalaniu kolejności przyznania pomocy, ważne jest aby wiedzieć jakie grunty są brane pod uwagę przy ustalaniu tej wielkości. Sumuje się tu działki stanowiące własność, współwłasność małżeńską, oraz dzierżawy: wieczyste, z Zasobów Własności Rolnej Skarbu Państwa, od jednostek samorządu terytorialnego lub innych podmiotów zawarte na co najmniej 6 lat. Ponadto rolnik przejmujący grunty musi zobowiązać się, że będzie na nich prowadził działalność rolniczą przez okres co najmniej 5 lat.

Preferowani młodzi

Minimalna ilość punktów, jaką trzeba uzyskać aby starać się o wsparcie wynosi 2 punkty. Jeżeli przejmujący gospodarstwo będzie miał nie więcej niż 40 lat, przekazujący gospodarstwo otrzyma dodatkowe 3 punkty.

G_N