2024-06-27

Program ochrony herbicydowej, fungicydowej i insektycydowej ziemniaków wg Syngenty

Ze względu na sytuację ekonomiczno-polityczną w Polsce ziemniaki cieszą się w tym roku dużym zainteresowaniem. W celu optymalnego prowadzenia ochrony ziemniaków przed chwastami polecam herbicyd Arcade (tab. 1). Środek zawiera dwie substancje czynne (prosulfokarb 800 g/l + metrybuzyna 80 g/l), które pobierane są jednocześnie przez liście, jak i korzenie chwastów, hamując ich wzrost i rozwój, zarówno w okresie wschodów, jak i po wschodach. Środek jest pobierany przez chwasty w ciągu 1 godziny od zastosowania, a opady deszczu występujące po tym terminie nie obniżają skuteczności jego działania. Dla uzyskania najlepszej efektywności zwalczania chwastów po sadzeniu ziemniaków niezbędna jest odpowiednia wilgotność gleby. W roku 2024 niestety z tą wilgotnością gleby jest trudno, dlatego w niektórych gospodarstwach w celu utrzymania trwałości redlin i podwyższenia skuteczności zabiegu zwalczania chwastów deszczowane są ziemniaki (fot. 1). Jeśli nie było możliwości deszczowania i nie zastosowano Arcade po sadzeniu, należy zabieg wykonać po wschodach, można również łączyć z innymi herbicydami, np. z Zetrolą lub herbicydami zawierającymi rimsulfuron, który może stanowić uzupełnienie w zwalczaniu chwastów jednoliściennych. Jeśli odmiany są wrażliwe na metrybuzynę można do zabiegu po wschodowego wybrać herbicyd Boxer łącząc również z innymi herbicydami.

Fot. 1. Deszczowanie ziemniaków w czasie wschodów (19 maja 2024, Choczewo)

Tab. 1. Herbicydy do ochrony ziemniaków przed chwastami jedno- i dwuliściennymi
Fungicyd	Dawka	Termin stosowania	Zwalczanie	Mechanizm działania
Arcade 880 EC prosulfokarb metrybuzyna	4-5 l/ha	Środek stosować wiosną bezpośrednio po sadzeniu, do wysokości 5 cm< rośliny uprawnej. Maksymalnie 1x w sezonie. Okres karencji – nie dotyczy.	Chwasty wrażliwe: szarłat szorstki, samosiewy rzepaku, tasznik pospolity, komosa biała, wilczomlecz obrotny, żółtlica drobnokwiatowa, przytulia czepna, jasnota purpurowa, rumianek pospolity, maruna bezwonna, wiechlina roczna, rdest powojowy, rdest plamisty, psianka czarna, gwiazdnica pospolita, tobołki polne, fiołek polny. Chwasty średnio wrażliwe: wyczyniec polny, chwastnica jednostronna w przypadku zastosowania obu dawek. Chwasty odporne: perz właściwy.	HRAC 15 HRAC 5
Boxer 800 EC prosulfokarb	3-5 l/ha	Środek stosować po posadzeniu do fazy 3 liści na pędzie głównym (BBCH 00-13). Maksymalnie 1x w sezonie. Okres karencji – nie dotyczy.	Chwasty wrażliwe: gwiazdnica pospolita, jasnota purpurowa, komosa biała, miotła zbożowa, przetacznik bluszczykowy, przetacznik perski, przytulia czepna. Chwasty średnio wrażliwe: fiołek polny, mak polny, rdestówka powojowata, rumianek pospolity, wiechlina roczna. Chwasty odporne: chwastnica jednostronna.	HRAC 15
Zetrola 100 EC propachizafop	0,6-1,5 l/ha	Zabieg wykonać po zakończeniu uprawy międzyrzędowej od początku fazy rozwoju pierwszych liści do fazy zakrywania międzyrzędzi, gdy 50% powierzchni gleby jest zakryta (BBCH 10-35). Maksymalnie 1x w sezonie. Okres karencji – 40 dni.	Chwasty wrażliwe: chwastnica jednostronna, miotła zbożowa, owies głuchy, palusznik krwawy, perz właściwy, samosiewy zbóż, włośnica sina, włośnica zielona, życica trwała. Chwasty odporne: rośliny dwuliścienne.	HRAC 1

Do ochrony ziemniaków przed zarazą ziemniaka (fot. 2, 3) w pierwszym okresie wegetacji ziemniaków,
zwieranie międzyrzędzi, powinien być zastosowany środek o działaniu systemicznym. Zalecane jest jego nawet dwukrotne stosowanie w okresie intensywnego wzrostu roślin, szczególnie w celu tzw. „wyczyszczenia pola” z zarazy ziemniaka, która może znajdować się w posadzonych bulwach, a której nie widzimy jeszcze gołym okiem na plantacji.

Fot. 2. Zaraza ziemniaka na liściu oraz jej forma łodygowa, Bruskowo Wielkie, sierpień 2023 r.

Następnie, czyli po 6-7 tygodniach od wschodów ziemniaków, od początku fazy zawiązywania bulw do
początku żółknięcia liści (BBCH 40-91), zalecane jest stosowanie środków wgłębnych i kontaktowych (tab. 2). Polecanym produktem zarówno na zarazę ziemniaka jak i alternariozę (fot. 3, 4) jest fungicyd Carial Star 500 SC, posiadający bardzo wysoką skuteczność przeciwko obu chorobom. Preparat zawiera dwie substancje aktywne: difenokonazol (250 g/l) oraz mandipropamid (250 g/l) i wyróżnia się wszechstronnym sposobem działania: wgłębnym, powierzchniowym i systemicznym. Zaleca się jego trzykrotne przemienne stosowanie w dawce 0,6 l/ha z preparatami: Carial Flex, Revus 250 SC oraz z innymi zalecanymi fungicydami o odmiennym mechanizmie działania (FRAC).

Fot. 3. Alternarioza ziemniaka – współśrodkowe strefowanie plam, Obielewo, sierpień 2023 r.

Fot. 4. Roślina zniszczona przez alternariozę ziemniaka, Obielewo, sierpień 2023 r.

Carial Flex to mocny fungicyd (4,4 w skali Euroblight) przeciwko zarazie ziemniaka (mandipropamid
250 g/kg, cymoksanil 180 g/kg) o działaniu wgłębnym i powierzchniowym do stosowania zapobiegawczego i interwencyjnego. Może być stosowany już od fazy zakrywania międzyrzędzi do początku fazy zamierania roślin (BBCH 31-91) w dawce 0,6 kg/ha. Wyróżnia go również możliwość zastosowania w sezonie aż 6 razy.

Revus 250 SC jest środkiem o działaniu wgłębnym i kontaktowym do stosowania głównie zapobiegawczego i interwencyjnego w ochronie ziemniaków przed zarazą ziemniaka. Można go stosować od fazy początku zakrywania międzyrzędzi. W celu ochrony ziemniaków przed Alternaria solani, występującej w późniejszym okresie wegetacji ziemniaków (od końca lipca), powinno się razem z preparatem Revus 250 SC (mandipropamid) zastosować środek Amistar 250 SC (azoksystobina) lub Carial Star. Amistar jest również bardzo dobrym produktem do opryskiwania gleby w czasie sadzenia ziemniaków przeciwko rizoktoniozie (fot. 5) ziemniaka. W celu przeciwdziała powstawania odporności produkt Revus powinien być stosowany z innym fungicydem o odmiennym mechanizmie działania.

Fot. 5. Rizoktonioza ziemniaka – wżery grzyba R. solani na stolonach oraz objawy na bulwach – ospowatość i suchy rdzeń, tzw. „drycore”, 2023 r.

Rekomendacje FRAC do stosowania fungicydów należących do grupy chemicznej CCA (dimetomorf, bentiawalikarb, mandipropamid, walifenalat) - Phytophthora infestans została sklasyfikowana przez
FRAC jako patogen średniego ryzyka. Długoterminowe doświadczenia ze środkami grzybobójczymi CAA pokazują, że ryzyko oporności Phytophthora infestans na tę grupę grzybobójczą jest niskie do umiarkowanego. Aby skutecznie zarządzać opornością, należy wdrożyć strategię zapobiegawczą.

• Fungicydy CAA najlepiej stosować zapobiegawczo.

W celu zwalczania zarazy późnej zastosować maksymalnie 50% całkowitej liczby planowanych zastosowań.
• Fungicydy CAA należy stosować zawsze w zalecanych dawkach.
• Fungicydy CAA stosować nie więcej niż 2 razy z rzędu.
• Fungicydy CAA należy stosować najlepiej w mieszaninach ze skutecznymi partnerami o różnych mechanizmach działania.
• W programach oprysków zaleca się naprzemienne stosowanie środków grzybobójczych o innym działaniu.
• Należy wziąć pod uwagę dobre praktyki rolnicze, aby zmniejszyć źródło inokulum, presję chorób i ryzyko oporności, np. poprzez: rozważyć odmiany odporne na choroby i odwołać się do modeli przewidywania chorób.

Natomiast w regionach, w których odnotowano przypadki oporności:
• fungicydy CAA należy stosować w mieszaninach, nie więcej niż 2 razy z rzędu.

W okresie wegetacyjnym ziemniaków głównymi szkodnikami są stonka ziemniaczana i mszyce (tab. 3).

Fot. 6. Jaja i larwy stonki ziemniaczanej,

Przeciwko stonce (fot. 6) polecany jest preparat Voliam zawierający substancję aktywną chlorantraniliprol
200 g/l o działaniu kontaktowym i żołądkowym, który można stosować w dawkach 50-62,5 ml/ha, przy
czym wyższą dawkę należy stosować przy dużej liczebności szkodnika oraz bujnej naci ziemniaczanej. Mszyce (fot. 7), główni sprawcy przenoszenia chorób wirusowych ziemniaka, możemy zwalczać przy pomocy środka systemicznego Afinto (flonikamid 500 g/kg) w dawce 0,16 kg/ha. Produkty można stosować przemiennie z Karate Zeon, insektycydem kontaktowo-żołądkowym (lambda-cyhalotryna 50 g/l), w dawkach: na stonkę 0,12-0,16, a na mszyce 0,16-0,2 l/ha.

Fot. 7. Mszyce na spodniej stronie liścia ziemniaka

Syngenta ma w swojej ofercie również produkt Quantis wzmacniający rośliny przed suszą i upałem oraz
wspierający regenerację roślin po wystąpieniu stresów. Quantis to nawóz organiczny, biostymulator będący efektem fermentacji melasy z trzciny cukrowej i drożdży, wzbogacony potasem i wapniem. W swoim składzie zawiera: 12 – 19% węgla organicznego, 2% aminokwasów, 7% potasu, 0,75% wapnia. Produkt przyczynia się do lepszego wykorzystania potencjału roślin. Ma wygodne stosowanie: razem z fungicydem, w dawce 2 l/ha, dwie lub trzy aplikacje w zależności od prognozowanego stresu.

**Tab.2. Fungicydy do ochrony ziemniaków przed zarazą i alternariozą ziemniaka**
Fungicyd	Dawka	Termin stosowania	Zwalczanie	Mechanizm działania
Carial Flex mandipropamid cymoksanil	0,6 kg/ha	Od fazy zakrywania międzyrzędzi do początku fazy zamierania roślin (BBCH 31-91). Maksymalnie 6x w sezonie, minimalny odstęp pomiędzy zabiegami 7 dni.	Zaraza ziemniaka Okres karencji 7 dni.	FRAC 40 FRAC 27
Carial Star 500 SC mandipropamid difenokonazol	0,6 l/ha	Od początku fazy zawiązywania bulw do początku żółknięcia liści (BBCH 40-91). Maksymalnie 3x w sezonie, minimalne odstępy pomiędzy zabiegami 7 dni dla zarazy, 10 dni dla alternariozy	Alternarioza i zaraza ziemniaka. Okres karencji 3 dni.	FRAC 40 FRAC 3
Revus 250 SC manipropamid	0,6 l/ha	Od początku fazy zakrywania międzyrzędzi do początku fazy żółknięcia liści (BBCH 31-91). Maksymalnie 6x w sezonie, minimalny odstęp pomiędzy zabiegami 7 dni.	Zaraza ziemniaka. Okres karencji 3 dni.	IRAC 40
Amistar 250 SC azoksystrobina	0,5 l/ha	W warunkach zagrożenia i występowania alternariozy (szczególnie przed Alternaria solani). Maksymalnie w sezonie 3x, minimalne odstępy między zabiegami 10-14 dni	Alternarioza ziemniaka. Okres karencji 7 dni.	IRAC 11

**Tab.3. Insektycydy do ochrony ziemniaków przed stonką ziemniaczaną i mszycami**
Fungicyd	Dawka	Termin stosowania	Zwalczanie	Mechanizm działania
Voliam chlorantraniliprol	50-62,5 ml/ha	Po wystąpieniu szkodnika, nie później niż do początku fazy kwitnienia. Maksymalnie 2x w sezonie, minimalny odstęp pomiędzy zabiegami 10 dni.	Stonka ziemniaczana (larwy i chrząszcze). Okres karencji 14 dni.	IRAC 28
Karate Zeon 050 CS lambda-cyhalotryna	0,12-0,16 l/ha	Po wystąpieniu szkodnika. Maksymalnie 2x w sezonie, minimalny odstęp pomiędzy zabiegami 10-14 dni.	Stonka ziemniaczana (larwy i chrząszcze). Okres karencji 14 dni.	IRAC 3
Karate Zeon 050 CS lambda-cyhalotryna	0,16-0,2 l/ha	Po wystąpieniu szkodnika. Maksymalnie 2x w sezonie, minimalny odstęp pomiędzy zabiegami 10-14 dni.	Mszyce	IRAC 3
Afinto flonikamid	0,16 kg/ha	Zgodnie z sygnalizacją, po wystąpieniu szkodnika Maksymalnie 2x w sezonie, minimalne odstępy pomiędzy zabiegami 21 dni.	Mszyce ziemniaczane. Okres karencji 14 dni.	IRAC 29

Biostymulant	Dawka	Termin stosowania	Przyczyna stosowania	Mechanizm działania
Quantis	2 l/ha	Dwie lub trzy aplikacje w zależności od prognozowanego stresu.	Susza, wysokie temperatury	Płynny nawóz organiczny zawierający organiczne związki węgla, aminokwasy oraz potas i wapń, wspierający naturalne procesy zachodzące w roślinie, poprawiający wydajność roślin i zmniejszający straty plonów, zwłaszcza w warunkach stresu abiotycznego.