Razem w grupie - silniejszy może więcej

Gdzie szukać przyczyn małego zainteresowania grupami producentów rolnych? Powodów jest prawdopodobnie wiele. Być może ci, którzy wcześniej zrozumieli potrzebę współpracy już grupy utworzyli, a pozostali nadal nie są przekonani co do korzyści z takiego działania. Może efekt ekonomiczny współpracy w ramach grupy jest w ocenie potencjalnych członków niewystarczający. Prawdą jest, że aby grupa stała się sposobem na poprawę pozycji negocjacyjnej w kontaktach handlowych i ustalaniu warunków sprzedaży, musi mieć odpowiedni potencjał mogący zrównoważyć silną pozycję negocjacyjną odbiorcy. A to oznacza, że powinna zrzeszać wielu członków i dysponować dużymi partiami towaru.

Utworzenie grupy nie jest procesem ani łatwym ani szybkim. Po pierwsze, aby była to organizacja trwała musi zrzeszać osoby przekonane o sensie przedsięwzięcia i jednomyślne. Po drugie, przeprowadzenie nowo tworzącego się podmiotu przez zawiłości prawno – organizacyjne wymaga zaangażowania osób, które chcą i wiedzą jak to zrobić, a dodatkowo cieszą się zaufaniem pozostałych. Po trzecie wymaga udziału finansowego członków grupy na start i cierpliwości w oczekiwaniu na efekty. I co najważniejsze – wszyscy członkowie grupy powinni być lojalni wobec grupy, nawet w słabszych momentach, rozumiejąc, że wspólne działanie długofalowo przełoży się na korzyści.

Przy ubieganiu się o status grupy producentów rolnych i dofinansowanie pojawiły się istotne zmiany w stosunku do poprzedniego okresu finansowania. Aby organizacja rolników mogła posiadać status grupy producentów musi zostać uznana na podstawie opracowanego planu biznesowego, który jest dokumentem będącym podstawą oceny czy cele, ze względu na które mogą tworzyć się grupy producentów rolnych, będą możliwe do osiągnięcia. Wniosek wraz planem biznesowym składa się w Oddziale Regionalnym ARiMR.W planie biznesowym powinny znajdować się informacje dotyczące m.in. zakresu i opisu działań i inwestycji, jakie zamierza zrealizować grupa, w odniesieniu do każdego z celów określonych w ustawie o grupach producentów rolnych, wraz z uzasadnieniem, w jaki sposób poszczególne działania przyczynią się do realizacji poszczególnych celów i ze wskazaniem planowanego postępu w realizacji tych działań.

 Cele te dotyczą:

• dostosowania do wymogów rynkowych procesu produkcyjnego i produkcji producentów, którzy są członkami grup producentów,
• wspólnego wprowadzania towarów do obrotu, w tym przygotowania do sprzedaży, centralizacji sprzedaży i dostaw do odbiorców hurtowych,
• ustanowienia wspólnych zasad dotyczących informacji o produkcji ze szczególnym uwzględnieniem zbiorów i dostępności produktów rolnych,
• rozwijania umiejętności biznesowych i marketingowych oraz organizowania i ułatwiania procesów wprowadzania innowacji,
• ochrony  środowiska naturalnego.

Grupa jest zobowiązana do realizowania przynajmniej jednego działania w odniesieniu do każdego z celów, na podstawie planu biznesowego, w każdym roku działalności od dnia uznania, oraz zrealizowania planu biznesowego w okresie 5 lat po dniu uznania.

Wnioski o przyznanie pomocy grupy składają w ramach naborów ogłaszanych przez Prezesa ARiMR. W poprzednim okresie finansowania nabór ten był ciągły, a podstawą przyznania pomocy było spełnienie warunków ustawowych. Obecnie pomoc przysługuje według kolejności ustalonej przy zastosowaniu kryteriów wyboru operacji. O kolejności przysługiwania pomocy decyduje suma uzyskanych punktów, przy czym pomoc jest przyznawana, jeżeli grupa uzyskała co najmniej 3 punkty.

Dodatkowo warunkiem przyznania pomocy jest, aby grupa składała się wyłącznie z osób fizycznych, które prowadzą działalność rolniczą i do tej pory nie były członkami grupy producentów, która uzyskała pomoc w ramach PROW. Jest to istotna zmiana w stosunku do poprzedniego okresu, a szczególnie odczuły ją Rolnicze Spółdzielnie Produkcyjne, które są w większości średniej wielkości gospodarstwami rolnymi i często były członkami grup producentów rolnych.

Trzy punkty przyznaje się za zorganizowanie w formie spółdzielni. Ponadto preferowane są grupy składające się z minimum 10 członków. Taka grupa otrzymuje 4 punkty, a za każdego kolejnego członka kolejne 0,2 punktu.

Dodatkowo punktowane są (3 pkt) grupy utworzone ze względu na produkty rolnictwa ekologicznego, miód naturalny lub inne produkty pszczele, szyszki chmielowe, produkcję świń, bydła, owiec lub kóz a także roślin z przeznaczeniem na cele energetyczne lub do wykorzystania technicznego

Trzy punkty może otrzymać grupa, jeśli każdy z jej członków ubezpieczył dobrowolnie minimum 50% produkcji, ze względu na którą uznano grupę. Polisa musi jednak być ważna przez okres co najmniej 6 miesięcy od dnia złożenia wniosku o przyznanie pomocy.

Grupa może otrzymać punkty (1–3) również wtedy, gdy jej siedziba znajduje się w powiecie o wysokim rozdrobnieniu agrarnym

Po 5 punktów przyznaje się grupom, jeżeli w planie biznesowym zaplanowały inwestycje innowacyjne albo służące ochronie środowiska. Za innowacyjne uważa się takie, które wprowadzają nowe, odmienne od obecnie stosowanych zasady produkcji, procesy lub technologie. Z kolei za służące ochronie środowiska inwestycje w maszyny, urządzenia, sprzęt lub technologie ograniczające niekorzystne oddziaływanie na środowisko naturalne, lub też rozwiązania ograniczające zużycie wody lub energii.

Jeżeli grupa zatrudnia co najmniej dwie osoby na pełne etaty na podstawie umowy o pracę albo co najmniej jedną osobę niepełnosprawną, przyznaje się 2 punkty. 

W pierwszej kolejności pomoc przysługuje grupom, które uzyskały największą liczbę punktów, przy czym pomoc jest przyznawana, jeżeli grupa uzyskała co najmniej 3 punkty.

Wysokość pomocy stanowi procentowy ryczałt od wartości przychodów netto grupy ze sprzedaży produktów lub grup produktów, wytworzonych w gospodarstwach rolnych jej członków w poszczególnych latach i sprzedanych odbiorcom niebędącym członkami grupy.

Od 12 czerwca 2019 roku stawki wsparcia zostały zwiększone i obecnie wynoszą:

• w pierwszym roku ‒ 10% przychodów netto,
• w drugim roku ‒ 9% przychodów netto,
• w trzecim roku ‒ 8% przychodów netto,
• w czwartym roku ‒ 7% przychodów netto,
• w piątym roku ‒ 6% przychodów netto.

Limit pomocy wynosi 100 000 euro w każdym roku pięcioletniego okresu pomocy.

Pomoc jest wypłacana na wniosek grupy w formie rocznych płatności, przez okres pierwszych pięciu lat, następujących po dacie, w której grupa została uznana. Wypłata ostatniej raty wsparcia nastąpi po potwierdzeniu przez ARiMR prawidłowej realizacji planu biznesowego.

G_N