Susza glebowa na większości pól

Ubiegły rok był kolejnym z szeregu z deficytem wody dla upraw rolniczych. Organizacje rolnicze postulowały o ogłoszenie klęski żywiołowej. Obniżenie plonów było znaczne:

-18% zboża

-19% rzepak

-18% ziemniaki

-7% buraki cukrowe

-10% warzywa.

Rok 2018 zakończył się suszą rolniczą. Ostatni raportowany przez IUNG PIB Krajowy Bilans Wodny wskazywał na niedobory wody: na Pojezierzu Wielkopolskim, w zachodniej części Pojezierza Pomorskiego od -150 do –190 mm oraz na Nizinie Śląskiej od -150 do -170 mm. Duży deficyt wody od –120 do -150 mm notowany był w pozostałej zachodniej części kraju. We wschodniej części Polski notowany był mniejszy deficyt wody od -50 do -110 mm z wyjątkiem Polesia Lubelskiego, na którym niedobór wody wynosił od -120 do -150 mm.

Zima 2018/2019 znów była uboga w opady (śniegu czy deszczu). Wiosna 2019 była sucha, aż do końcówki kwietnia, gdy popadało, szczególnie  w południowej części kraju.

Rozkład opadów spowodował podzielenie Polski na część południową, z dużą ilością opadów, z dostateczną wilgotnością gleby i północną, gdzie opadów jak na lekarstwo, a gleba jest wysuszona.

Dobrze widać to na mapach IMGW PIB, gdzie pokazana jest wilgotność gleby na dwóch poziomach, 0-7 cm i 7-28 cm. Obszary o wilgotności poniżej 30-40% wskazują na możliwy deficyt wody w strefie korzeniowej. Prezentowana na mapie wilgotność gleby jest wyrażona w procentach.

Wilgotność gleby na głębokości 0-7 cm w dniu 5 maja 2019 (IMGW PIB)

Interpretacja tych map jest zatrważająca. Jeśli po ostatnich opadach, wierzchnia warstwa stała się trochę bardziej wilgotna, to widać że w głębszych warstwach nic się nie zmieniło. Jak było sucho, tak jest nadal sucho. Grozi to kolejną klęską suszy, jeśli nie nadejdą bardziej obfite i długotrwałe opady deszczu.

Wilgotność gleby na głębokości 7-28 cm w dniu 5 maja 2019 (IMGW PIB)

Poniżej, dla porównania, mapa wilgotności gleby, z końca maja ubiegłowego roku. Pomarańczowo-czerwone plamy pokrywające połowe terytorium Polski oznaczają wilgotność gleby w warstwie 7-28 cm poniżej 30%. Jak to się skończyło, wszyscy wiemy.

Wilgotność gleby na głębokości 7-28 cm w dniu 30 maja 2018 (IMGW PIB)

Mapy tworzone są przez EUMETSAT H-SAF (Satelitarne Centum Aplikacyjne dla Operacyjnej Hydrologii i Gospodarki Wodnej). Na podstawie danych z czujnika ASCAT satelitów Metop, określana jest wilgotność gleby w warstwie powierzchniowej. Taka informacja jest wykorzystana w modelu ECMWF H-TESSEL Land Surface Model (Hydrology Tiled ECMWF Scheme for Surface Exchanges over Land).

dr inż Sylwester Lipski