Uważaj, skąd pochodzą nasiona!

Naruszenia wyłącznego prawa przez rolników często są efektem nieznajomości obowiązujących przepisów ale także złych nawyków, opieszałości, sugestii "dobrych doradców" lub szukania drogi na skróty, na granicy prawa. Przypomnijmy więc, jak uniknąć kłopotów wynikających z naruszania wyłącznego prawa do odmian roślin.

1. Siejemy kupiony kwalifikowany materiał siewny. Posiada on urzędową etykietę na opakowaniu, a za jego zakup należy żądać wystawienia faktury. Faktura, oprócz swojej podstawowej funkcji, uprawnia do ubiegania się o dopłaty z tytułu zużytego do siewu lub sadzenia materiału siewnego kategorii elitarny lub kwalifikowany, a także dowodzi legalności zasiewu w przypadku kontroli ze strony organizacji hodowców - Agencji Nasiennej Sp. z o.o. Zarówno na fakturze, jak i etykietach, muszą znajdować się takie same dane: gatunek, odmiana, kategoria/stopień kwalifikacji, numer partii. Jeżeli dane się nie zgadzają, żądajmy poprawienia ich na fakturze lub zrezygnujmy z zakupu. 

2. Nie siejemy nabytych nasion niekwalifikowanych. W tym przypadku prawo narusza i oferent, i rolnik, który takie nasiona wysieje. Jeśli materiał został nam zaoferowany jako siewny, ale nie posiada urzędowej etykiety, to oferta na pewno jest nielegalna. Nie szkodzi, że oferent zapewniał nas o legalności nasion, gdyż wyprodukował je z kupionego wcześniej kwalifikowanego materiału siewnego. Każdy worek musi mieć urzędową etykietę, a oferent/sprzedawca musi być zarejestrowany w Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa (PIORiN) jako prowadzący obrót materiałem siewnym i posiadać pisemną licencję od hodowcy. 

3. Nie siejemy nabytych nasion na paszę lub konsumpcyjnych. Popularne jest nabywanie tańszego materiału paszowego na targu, z ogłoszenia, od przypadkowego sprzedawcy lub też tzw. "wymiana sąsiedzka". Rolnicy nie zdają sobie sprawy, że ryzyko naruszenia wyłącznego prawa jest wtedy niemal stuprocentowe. Oświadczenie rolnika o nieznajomości nazwy wysianej odmiany oraz, że zbiór jest przeznaczony tylko na paszę, nie usprawiedliwia naruszenia wyłącznego prawa. Tożsamość odmiany łatwo ustalić laboratoryjnie, co skwapliwie czynią kontrolerzy Agencji Nasiennej.

4. Siejemy nasiona niekwalifikowane z własnego zbioru. Jest to powszechnie znany przywilej odstępstwa rolnego, ale pod warunkiem uiszczenia opłaty dla hodowcy, w prawie unijnym zwanej "wynagrodzeniem". Wynagrodzenie to powinno być uiszczone bez specjalnego wezwania w terminie 30 dni od dnia dokonanego siewu za pośrednictwem Agencji Nasiennej lub wpłacone bezpośrednio do hodowcy, który jest właścicielem wysianej odmiany. Nieuiszczenie opłaty stanowi naruszenie wyłącznego prawa. Z opłaty za odstępstwo rolne zwolnione są gospodarstwa drobne o całkowitej powierzchni gruntów rolnych własnych i dzierżawionych: 
do 10 ha - z opłat za ziemniaki;
do 25 ha - z opłat za pozostałe dozwolone gatunki.

5. Nie siejemy nasion z własnego zbioru odmian mieszańcowych (hybrydy) lub syntetycznych. Takich odmian nie znajdziemy wśród wykazów odmian dozwolonych do siewu w ramach odstępstwa rolnego. Odmiany te można siać wyłącznie jako kwalifikowany materiał siewny.

Prawda, że to bardzo proste?
Jeżeli wszyscy rolnicy zaczną realizować powyższe pięć punktów, to średnie plony zbóż w Polsce wzrosną z 3,5 do 6 ton z ha, hodowcy w Polsce będą mieli środki finansowe na tworzenie coraz lepszych i wydajnych odmian, firmy nasienne chętniej będą udzielały rabatów, a naruszenia wyłącznego prawa przejdą do historii.

Źródło: Agencja Nasienna Sp. z o.o.