Komisja Europejska wycofuje z obrotu CHLOROPROFAM

Chloroprofam to substancja czynna herbicydów ograniczających kiełkowanie chwastów w uprawach np. cebuli, soi, marchwi i kilku innych warzyw, a także w roślinach ozdobnych. W Polsce, jaki w całej Europie, jest powszechnie stosowany do ograniczania kiełkowania ziemniaków w przechowalniach. W Polsce zarejestrowanych jest 18 środków do stosowania w przechowalniach do oprysków ziemniaków, do fumigacji (np. Gro-Stop 300 EC, Stop Kiełek 01 DP, Neo -Stop 500 HN, Tuberprop Basic 300 EC, MitoFOG 323,5 HN i kilka innych). Do stosowania jako herbicyd, mamy zarejestrowany tylko jeden środek, a mianowicie Criptic 400 EC, do aplikacji doglebowej lub dolistnej w cebuli, w celu zwalczenia chwastów dwuliściennych i niektórych jednoliściennych.

Rozporządzenie wykonawcze (UE 2019/989 z dnia 17 czerwca) dotyczące nieprzedłużenia pozwolenia na stosowanie chloroprofamu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym (Dz.U.) UE w dniu 18 czerwca 2019 r. i wchodzi w życie 20 dni po publikacji. Zgodnie z Zarządzeniem Wykonawczym UE nr 2019/989, od 1 stycznia 2020 r, państwa członkowskie UE mają, do 8 stycznia najpóźniej, wycofać zezwolenie na środki zawierające chloroprofam. Zapasy produktów zawierających chloroprofam mają być zużyte najpóźniej do 8 października 2020.

Należy przypomnieć, że Zarządzenie Wykonawcze UE nr 2019/989 zawiera decyzję UE o „nieodnowieniu zatwierdzenia substancji czynnej chloroprofam”. Jednocześnie w preambule Rozporządzenia jest uwaga, że „rozporządzenie nie wyklucza możliwości złożenia nowego wniosku dotyczącego zatwierdzenia chloroprofamu na podstawie art. 7 rozporządzenia (WE) nr 1107/2009”.

Przypomnijmy, że powodem wycofania pozwolenia na stosowanie chloroprofamu są podejrzenia, że występuje duże ryzyko powodowania przez chloroprofam i jego główny metabolit, 3-chloroanilinę, ostrych i przewlekłych dolegliwości oraz, że chloroprofam zaburza funkcjonowanie układu hormonalnego.

Podczas głosowanie w lutym 2019, w Europejskim Stałym Komitecie ds. Roślin, Zwierząt, Żywności i Pasz, na 18 członków, dwóch było przeciwko wycofaniu chloroprofamu. Byli to jedni z największych producentów i przetwórców ziemniaków w Europie, mianowicie Holandia (wstrzymała się od głosu) i Belgia (głosowała przeciwko).

Warto przytoczyć słuszne spostrzeżenie Europejskiego Związku Przetwórców Ziemniaków do tego rozporządzenia Komisji Europejskiej. Mianowicie, w budynkach, instalacjach do transportu i sortowania, w drewnianych skrzyniach i skrzyniopaletach, gdzie przechowywane są ziemniaki, od lat stosowano preparaty zawierające chloroprofam. Jest wielce prawdopodobne, że ta substancja znajduje się w materiałach, z którymi stykają się ziemniaki, z uwagi na jego specyfikę aplikacji to jest zamgławianie termiczne całych pomieszczeń. Dlatego, pomimo wycofania chloroprofamu ze stosowania od przyszłego roku, ryzyko przekroczenia MRL, który wynosi 10 ppm pozostanie nadal wysokie, gdyż źródłem skażenia będą opakowania i ściany pomieszczeń, gdzie ziemniaki były i będą nadal przechowywane.

Europejski Związek Przetwórców Ziemniaków zwrócił uwagę także na inną stronę tematu. Stany Zjednoczone i Kanada nie ograniczają stosowania chloroprofamu w przechowywaniu ziemniaków. Europejscy producenci znajdą się więc w gorszej sytuacji w porównaniu do producentów ziemniaków z Ameryki Północnej i będą mniej konkurencyjni.

Od kilku lat prowadzone są intensywne prace badawcze, w celu znalezienia skutecznego zamiennika chloroprofamu (np. hydrazyd kwasu maleinowego, etylen, dimetylonaftalen, olejek pomarańczowy i in.), w celu ochrony ziemniaków w przechowalniach przed przedwczesnym wyjściem ze stanu spoczynku i kiełkowaniem. Niestety, wszystkie te preparaty są droższe niż chloroprofam i często mniej skuteczne.

J_G