Wykorzystanie podłoża popieczarkowego

Intensywny rozwój uprawy pieczarki spowodował, że jej produkcja w ostatnich latach kształtuje się na poziomie 250-300 tys. ton/rok, co plasuje nasz kraj na I miejscu w Europie i III na świecie. Kiedyś uprawa pieczarek miała charakter sezonowy. Nie prowadzono jej latem z powodu upałów. Obecnie dzięki unowocześnieniu wielkotowarowych pieczarkarni zapewniona jest ciągłość produkcji w ciągu roku. Można z tej samej powierzchni uzyskać w skali roku większe zbiory. Wysoka jakość podłoża pozwala na uprawę pieczarek o większych owocnikach, które w ciągu kilku dni po dokonaniu zbioru nie tracą świeżości. Popyt na pieczarki ciągle rośnie, ponieważ mają one nie tylko walory smakowe, ale zawierają m.in. duże ilości soli mineralnych, a także witaminy z grupy B.

Ocenia się, że w Polsce powstaje ponad 1,5 miliona ton odpadu, jakim jest podłoże popieczarkowe. Jest to ogromna ilość i warto zaznajomić się z jego właściwościami, gdyż może stanowić cenny materiał organiczny dla użyźnienia gleb użytkowanych rolniczo.

Rozporządzenie Ministra Środowiska z 9 grudnia 2015 roku kwalifikuje podłoże popieczarkowe do grupy 02, tj. odpady z rolnictwa, sadownictwa, upraw hydroponicznych, rybołówstwa, leśnictwa, łowiectwa oraz przetwórstwa żywności. Dalej podłoże popieczarkowe klasyfikowane są jako „inne nie wymienione odpady”. Polskie ustawodawstwo nakazuje posiadaczom odpadów rolniczych, jak również ich producentom kompostować i wykorzystywać je doglebowo w uprawie różnych roślin.

W Polsce podłoże do uprawy pieczarki sporządza się obecnie z dobrej jakości słomy zbóż ozimych (głównie pszenicy, pszenżyta), pomiotu drobiowego, gipsu i wody. Jest to tzw. podłoże zastępcze. Zastępuje ono klasyczny surowiec do produkcji podłoża – nawóz koński, którego ilości są bardzo ograniczone w naszym kraju.

Podłoże popieczarkowe, zawiera średnio:

• Substancja organiczna – ok. 31%
• Azot (N) – ok. 19-22 g/kg suchej masy
• Fosfor (P) – ok. 5,5-6,0 g/kg suchej masy
• Potas (K) – ok.14-16 g/kg suchej masy
• Wapń (Ca) – ok. 100-110 g/kg suchej masy
• Magnez (Mg) – ok. 3,7-4,0 g/kg suchej masy
• oraz szereg mikroelementów.

Oczywiście, zawartość składników pokarmowych w podłożu popieczarkowym może różnić się, w zależności od składu użytych komponentów, proporcji pomiędzy nimi, oraz plonu uzyskanych na nim pieczarek. Każdorazowo, przystępując do zastosowania podłoża popieczarkowego do nawożenia gleby, warto zrobić jego analizę chemiczną, w wyspecjalizowanym laboratorium.

W podłożu około 94% azotu znajduje się formie organicznej. Po wprowadzeniu go do gleb, w okresie pięciu lat około 30% azotu ulega mineralizacji. Mikroorganizmy glebowe przekształcają azot organiczny w formy mineralne, przyswajalne przez rośliny. Podłoża popieczarkowe charakteryzują się odczynem obojętnym, korzystnym pod względem nawozowym stosunkiem C:N, niską zawartością metali ciężkich, a stosunek N: P: K wynosi 1,2 : 1 : 1,1.

Stosowanie podłoża popieczarkowego korzystnie wpływa na fizyczne, chemiczne i biologiczne właściwości gleby, a także rośliny uprawne. Poprawia ono strukturę gruzełkowatą, a dzięki właściwościom hydrofilowym zwiększa ilość zatrzymywanej wody w glebie. Odpad ten posiada właściwości odkwaszające, gdyż może zawierać do 20% wapna nawozowego. Z tego też względu zalecany jest do nawożenia, zwłaszcza gleb lekkich, piaszczystych i kwaśnych. Podłoże popieczarkowe, w nawożeniu gleb ciężkich powinno być stosowane jesienią, gleb lżejszych wiosną przed siewem i sadzeniem roślin; zaleca się również jego stosowanie do ściółkowania gleb w sadach, plantacjach truskawki i warzyw oraz do przygotowania podłoża do produkcji rozsady.

Niekorzystną właściwością podłoża może być czasami dość duża zawartość rozpuszczalnych soli, które powodują zasolenie gleb uprawnych i wpływają negatywnie na wzrost i rozwój roślin, szczególnie w uprawach szklarniowych.

Podłoże popieczarkowe jest sypkie, co ułatwia mechaniczne rozrzucanie go po powierzchni pola i wymieszanie z glebą, bez względu na wielkość dawki i termin stosowania.

Oprócz bezpośredniego wykorzystywania świeżego podłoża popieczarkowego w nawożeniu gleb, istnieje także możliwość jego kompostowania razem z innymi odpadami organicznymi. Obecnie na świecie kompostowanie jest jedną z najczęściej stosowanych metod zagospodarowania odpadów po produkcji pieczarek. Uzyskany w ten sposób materiał jest pod względem cech fizycznych i biologicznych zbliżony do próchnicy i stanowi wartościowy nawóz organiczny.