Ziemniaki 2020 w UE. Co zmieni Zielony Ład?

- Istotne zmiany w europejskiej branży ziemniaka może wywołać nowa strategia rozwoju rolnictwa preferowana ostatnio przez Komisję Europejską tzw. Zielonego Ładu - przestrzega dr Wojciech Nowacki. - Jeśli zostanie ona przyjęta (a wszystko na to wskazuje, że zostanie przyjęta) to czekać nas będzie: istotne ograniczenia w stosowaniu chemicznych środków w rolnictwie i produkcji ziemniaka, ekologizacja rolnictwa i produkcji ziemniaka, preferencje dla mniejszych gospodarstw rodzinnych, zabezpieczenie większej równowagi w całych łańcuchach dostaw żywności ale i wzrost cen żywności i ziemniaków na rynkach międzynarodowych. Strategia „Od pola do stołu” w ramach Zielonego Ładu niesie dla polskiego rolnictwa i dla polskiej branży ziemniaka wiele zagrożeń ale i dobrych rozwiązań. Jak zwykle : „diabeł siedzi w szczegółach”. Mam nadzieję, że sami rolnicy też mogą lub powinni zasugerować perspektywiczne rozwiązania a nie tylko urzędnicy z Brukseli. Każdy kraj posiada swoją specyfikę. Stan obecny chemizacji polskiego rolnictwa i polskiej branży ziemniaka jest inny od chemizacji rolnictwa w Niderlandach. Procent redukcji chemizacji nie wchodzi w rachubę.

Poprosiliśmy pana doktora także o tegoroczne prognozy ziemniaczane dla krajów Unii Europejskiej.

Jak informuje dr Nowacki, w 2019 roku powierzchnia uprawy ziemniaka w całej UE (28 państw jeszcze z W. Brytanią) wynosiła 1,75 mln ha, co przy średnich plonach 326dt/ha dało zbiory ok. 56,9 mln ton. Do krajów o największym areale uprawy ziemniaka w ramach UE należą (w kolejności): Polska, Niemcy, Francja, Rumunia, Niderlandy i Belgia.

- W ramach UE można wyszczególnić trzy grupy krajów charakterystycznych dla uprawy ziemniaków. Pierwszą grupę sta- nowią cztery kraje Europy Północno-Zachodniej: Belgia, Francja, Niderlandy i Niemcy. Tworzą one główny region obrotów międzynarodowych, dysponujący znacznymi nadwyżkami. Region ten charakteryzuje się stabilizacją wielkości zbiorów ziemniaków, gdzie niewielki spadek powierzchni uprawy kompensowany jest rosnącymi plonami - wyjaśnia prezes Stowarzyszenia Polski Ziemniak. - Pandemia COVID – 19 spowodowała w tych krajach w ostatnich miesiącach olbrzymie zakłócenia w przetwórstwie spożywczym ziemniaka i obrotach międzynarodowych frytek oraz chipsów. Ratunkiem dla dość wysokich zbiorów ziemniaka w 2019 roku w tych krajach był eksport ziemniaków m.in. do Polski. Ważnym czynnikiem utrudniającym funkcjonowanie branży ziemniaka w tym regionie (i w całej UE) było wycofanie stosowania chloroprofamu (CIPC) jako inhibitora kiełkowania bulw podczas przechowywania bulw i konieczność czyszczenia obiektów przechowalniczych przed nowym sezonem.

Zdaniem szefa stowarzyszenia, bardzo trudno jest przewidzieć dalszy stan branży ziemniaka w tych krajach. Nie ulega wątpliwości, że obecna sytuacja wpłynie raczej na ograniczenia skali uprawy ziemniaka w tym regionie.

- Odmienne tendencje zachodzą w krajach Europy Środkowo-Wschodniej, spośród których największym producentem jest Polska. W krajach tych występował długookresowy trend spadku powierzchni uprawy ziemniaka, częściowo rekompensowany wzrostem plonów - wyjaśnia ekspert. - Jego przyczyną było przede wszystkim ograniczenie paszowego wykorzystania ziemniaków. Po wejściu tych krajów do UE również istotna była presja konkurencyjna ze strony eksportu z krajów Europy Zachodniej. W ostatnich latach spadkowy trend powierzchni uprawy ziemniaków w tym regionie uległ wyraźnemu spowolnieniu, a w Polsce został nawet zahamowany. W obecnym sezonie można liczyć się z lekkim wzrostem uprawy ziemniaka w tym regionie.

Jak informuje nas pan doktor, silny spadek produkcji ziemniaków następuje w krajach Europy Południowej, zwłaszcza w Hiszpanii i Portugalii, a także we Włoszech i w Grecji. Kraje te należą do największych eksporterów ziemniaka wczesnego i importerów ziemniaków zbioru głównego. Znaczny spadek konkurencyjności ziemniaków produkowanych w tym regionie, wobec ziemniaków uprawianych w Europie Północno-Zachodniej jest związany z mniej korzystnymi warunkami klimatycznymi dla uprawy ziemniaków, mniejszą skalą produkcji, gorzej zorganizowanym rynkiem oraz szybko rosnącymi kosztami produkcji, takimi jak: wzrost cen importowanych sadzeniaków, rosnące koszty energii oraz wzrost nakładów na nawodnienia.