Ziemniaki szczególnie potrzebują mikroelementów

Wielkość i jakość plonu ziemniaków zależy od ich nawożenia mikroelementami

Zapotrzebowanie ziemniaka na mikroelementy jest następujące (w gramach, w przeliczeniu na tonę bulw):

• żelazo (Fe) – 43 g
• mangan (Mn) – 7,7 g
• cynk (Zn) – 7,5 g
• miedź (Cu) – 2,2 g
• bor (B) – 2,7 g
• molibden (Mo) – 0,1 g

Ziemniak wykazuje wysoką wrażliwość na niedobór Mn i Zn. Obfite opady na przemian z okresową suszą glebową, wysoka temperatura powietrza w okresie wegetacji w znacznym stopniu oddziałując na glebę, mogą wywołać trudności w pobraniu składników z nawozów i gleby. Doprowadzić to może do zakłócania stanu odżywienia roślin i może być przyczyną obniżenia plonu i pogorszenia jakości bulw. Zasadniczy wpływ na pobieranie mikroelementów z nawozów mineralnych i organicznych wywiera odczyn gleby. Dostępność Mn jest największa w glebach kwaśnych i spada w miarę zmiany odczynu na obojętny lub zasadowy. Dostępność Mn ulega ograniczeniu w lata suche, co może być przyczyną porażenia bulw ziemniaka parchem zwykłym. Zn i Cu są słabo dostępne w glebach o odczynie silnie kwaśnym i zasadowym. Najlepsze warunki do ich pobrania występują w glebach o odczynie słabo kwaśnym i obojętnym. Dostępność Mo i B wzrasta na glebach o odczynie zbliżonym do obojętnego i zasadowego. Ponadto w glebie zachodzą procesy oddziaływania między składnikami, np. stosowanie wysokich dawek azotu amonowego zmniejsza zawartość przyswajalnej dla roślin Cu, duże dawki nawozów fosforowych wywołują objawy głodu Fe, Zn i Cu. Wapń ogranicza dostępność Fe, Mn i Zn.

Przyswajalność mikroskładników zależy od pH gleby

W obrocie towarowym mamy do dyspozycji nawozy zawierające na ogół 6 podstawowych mikroelementów (żelazo Fe, mangan Mn, miedź Cu, cynk Zn, bor B i molibden Mo).

Z uwagi na to, że zapotrzebowanie roślin na mikroelementy wynosi do kilkunastu gramów na hektar skutecznym sposobem pokrycia ich potrzeb pokarmowych jest dokarmianie dolistne. W niektórych fazach rozwojowych składniki pokarmowe pobierane są szczególnie intensywnie i nie zawsze nawożenie doglebowe gwarantuje ich dostępność dla roślin. W przypadku ziemniaka wysokie zapotrzebowanie na składniki pokarmowe rozpoczyna się w okresie tworzenia bulw na stolonach i trwa do końca przyrostu masy bulw, czyli warunki sprzyjające stosowaniu składników dolistnie występują (zależnie od odmiany) od czerwca do początku sierpnia. Najczęściej pierwszy zabieg nawożenia dolistnego roślin stosuje się dwa tygodnie przed kwitnieniem. Ostatni zabieg powinien przypadać w fazie pojawienia się zielonych jagód na roślinach

Większość dolistnych nawozów mikroelementowych to chelaty, dobrze rozpuszczające się w wodzie, łatwo przyswajalne, niewykazujące działania parzącego na rośliny, ze wskazaniem do łącznego stosowania np. z innymi nawozami czy ś.o.r. Takie nawozy zawierają dodatki obniżające napięcie powierzchniowe cieczy i ułatwiające wchłanianie.

Od niedawna na rynku polskim dostępne są nawozy zawierające mikroelementy wytworzone w nanotechnologii, o wielkości cząsteczki poniżej 100 nm. Zawierają one mikroelementy podstawowe jak żelazo (Fe), mangan (Mn), cynk (Zn), miedź (Cu),, molibden (Mo), ale też unikalne, jak selen (Se) i kobalt (Co). Ich przydatność i efektywność w nawożeniu ziemniaków jest potwierdzona.

Mikroelementy, znajdujące się w nawozach dolistnych, przenikają do tkanek roślin przez naskórek i aparaty szparkowe znajdujące się na liściach i pędach. Najbardziej chłonne są młode liście, a szczególnie ich dolne części, gdzie znajduje się najwięcej aparatów szparkowych.

Z uwagi na trudności w rozpoznaniu objawów niedoboru konkretnych składników poprzez obserwację wyglądu roślin na plantacji, a jednocześnie niewielkim rozpowszechnieniu w praktyce testów roślinnych, pozwalających ocenić stopień odżywienia roślin w poszczególne składniki w okresie wegetacji, najbardziej uzasadnione pozostaje obecnie stosowanie zapobiegawczo dolistnych nawozów wieloskładnikowych, których użycie zapewnia szybkie dostarczenie podstawowych makro- jak i mikroelementów.

dr inż. Sylwester Lipski